نظم آموزی به کودک یک تا سه ساله
نظم آموزی به کودک یک تا سه ساله
بعضي از والدين گمان مي‌كنند بايد با كودكان يك تا سه ساله خود به شدت سخت گيري كنند تا نظم و تربيت را به آنها بياموزند به اعتقاد اين دسته از والدين اگر سخت گيري جدي در كار نباشد كودكان لوس مي‌شوند در حالي كه عكس اين باور درست است و بايد از خشونت و نظم آموزي خشك و بي‌روح به طور جدي پرهيز كرد
رفتار ما با كودكان بايد كودكانه و متناسب با سن آنان باشد يعني بايد نظم آموزي را در قالبي كودكانه به آنها آموخت. رسول خدا در اين باره مي‌فرمايند: «هر كس كودكي دارد بايد با او كودكانه رفتار كند» البته اين بدان معنا نيست كه به كودكان اجازه دهيم تا هر كاري كه خواستند انجام دهند، بلكه بايد رفتارمان در عين آميختگي به محبت با قاطعيت همراه باشد. كودكان يك تا سه ساله خوشحال از آزادي تازه به دست آمده مي‌خواهند هر كاري را خودشان انجام دهند و جان كلام آنها اين است كه خودم انجام مي‌دهم بنابراين بايد به آنها اجازه دهيم تا كاري را كه مي‌توانند انجام دهند درابره اين كودكان به جاي «نه» ، «نمي‌تواني» ، «دست نزن» و .... مي‌توان از روش‌هاي پيشگيرانه زير بهره گرفت:
پرت كردن حواسگفتن عبارتي مانند «ببين من چي دارم» حواس بسياري از بچه‌ها پرد مي‌كند تا با چيزي كه نبايد، دست نزنند . والدين براي پرت كردن حواس كودكشان مي‌توانند از روش‌هاي گوناگوني استفاده كنند كه نوع آن به هنر آنها در اين زمينه بستگي دارد.
جايگزيني
روش موثر ديگري براي تغيير رفتارهاي غير قابل قبول نوزادان و نوپايان، جايگزيني است. جايگزيني يعني معامله كردن با آنها و جانشين كردن رفتارهاي مورد پسند به جاي رفتارهاي ناپسند، مثلا اگر طفل شما با يك شي خطرناك بازي مي‌كند شما مي‌توانيد با دادن يك اسباب‌بازي يا چيزي كه او دوست دارد با او معامله كنيد بدون آن كه از زور استفاده كرده باشيد.
امكان انتخاب دادن
وقتي به كودكمان امكان انتخاب مي‌دهيم در واقع به صورت غير مستقيم اين پيام را به او منتقل كرده‌ايم كه برايش ارزش قائل بوده و به او در اعتماد داريم. در ضمن اين رفتار ما زمينه استقالال و خودباري را در او به وجود مي‌آورد، براي همين بهتري است به جاي آن كه بگوييد «زود باش جورابت را بپوش» از اين جمله استفاده كنيد: «دوست داري جوراب قرمزت را بپوشي يا جوراب آبي را؟»
ذخيره كردن واژه «نه» براي موارد مهم
با ايجاد محيط امن و سالم به كمك روش‌هاي بالا مي‌توان به كودكان نظم و ترتيب را آموخت. با اين حال گاهي بايد به آنها «نه» گفت. در مواقعي آنها بايد بدانند كه كارشان نادرست و اشتباه است.
نظم آموزي مناسب و صحيح بدين معناست كه به فرزندان خود ازادي عمل بدهيم تا دنيايشان را وارسي كنند و بتوانند كنجكاوي متعادلي داشته باشند. همچنين بايد توجه داشته باشيم كه كودكان در اين مرحله سني مي‌خواهند استقلال خود را به نمايش بگذارند. از اين رو، بسياري از لجبازي‌هاي آنان در اين سن، مقتضاي موقعيت سني آنهاست كه والدين بايد با تدبير و سعه صدر از روش‌هاي ياد شده استفاده كنند.
حفظ خونسردي
بسياري از كودكان وقتي خسته مي‌شوند بدخلقي مي‌كنند، و گاه با اين كار انرژي اضافي خود را مصرف مي‌كنند. در اين مواقع خونسردي خود را حفظ كنيد و بي‌جهت تابع بدخلقي آنها نشويد. سعي كنيد علت بدخلقي آنها را فهمينده و درصدد رفع آن برآييد. اما در صورت عصباني شدن شما ممكن است كودكتان به اين نتيجه برسد كه مي‌تواند از اين سلاح براي به كرسي نشاندن خواسته‌هايش استفاده كند.
چگونگي نظم آموزي به كودكان 3 تا 5 سال يا پيش دبستاني
يكي از ويژگي‌هاي كودكان پيش دبستاني، كنجكاوي درباره دنيايي است كه در آن زندگي مي‌كنند. مخلوط كردن شكر با نمك، براي كودك سه ساله‌اي كه مي‌خواهد بر دامنه اطلاعاتش بيفزايد هرگز كار عجيبي نيست. نقاشي كردن روي ديوارها براي يك كودك چهارساله اقدامي بي‌نظير براي تزيين اتاق به شمار مي‌آيد. باز كردن اشيا و لوازم براي اطلاع از چگونگي كار آنها يكي از فاليت‌هاي مورد علاقه كودكان پيش دبستاني است. كار مورد علاقه بچه‌هاي اين سن و سال كندوكاو است. اگر به كودكان پيش دبستاني برچسب «خودخواه» و «بي‌ملاحظه» بزنيم بعيد نيست كه در آينده همين گونه شوند. به جاي آن اگر خودمحوري ايشان را درك كنيم و آن را بخشي طبيعي از زندگيشان بدانيم به زودي اين مرحله را پشت سر مي‌گذارند.
نظم آموزي به كودكان پيش دبستاني، به معناي هدايت كردن كنجكاوي آنهاست تا اقدام مناسب و درست را انجام دهند. كودكان در اين سن به بازي علاقه فراوان دارند. والدين مي توانند از اين ويژگي براي نظم آموزي به آنان استفاده كنند شيطنت و بازيگوشي كودكان را در اين سن نبايد دليل بي‌ادبي آنان دانست بلكه تنها بايد كوشيد اين رفتارها به آنان صدمه‌اي نزدن و آن را هدايت كرد. رسول خدا فرموده است: «بازيگوشي و شيطنت بچه در دوران كودكي، نشان دهنده فزوني عقل او در بزرگسالي است» در اين زمينه امام كاظم نيز فرموده است: بازيگويش پسر در دوران كودكي پسنديده است، زيرا در بزرگسالي بردبار مي‌شود» براي اين كه بتوانيد كنجكاوي كودكانتان را هدايت كرده در راستاي نظم آموزي به آنان حركت كنيد، مي‌توانيد اقدامات زير را انجام دهيد.
اسباب بازي‌هاي جالب تهيه كنيدشما مي‌توانيد اسباب‌بازي‌هايي تهيه كنيد كه بتوان آنها را از هم جدا كرد و سپس به حالت اول برگرداند. اين نوع اسباب‌بازي‌ها براي كودكان اين سنين بسيار جالب توجه است كودكان شما به اسباب‌بازي‌هاي گرانقيمت الكترونيكي نيازي ندارند اين وسايل به جاي كنجاو كردن بچه هاي از ميل آنان به جستجو گري مي‌كاهند.
اشياء وسوسه انگيز را از آنها دور كنيددوركردن اشياء وسوسه انگيز به حل بسياري از مسائل كمك مي‌كند اشياء خطرناك را از دسترس كودكان دور كنيد. قفل كردن در قفسه‌هايي كه حاوي اشيا و لوازم خطرناك اند و نرده‌كشي حياطي كه در آن بازي مي‌كنند از جمله اقداماتي است كه بايد صورت گيرد.
پيامدهاي طبيعي و منطقي را در نظر بگيريد
اگر بچه‌ها برخلاف نظر شما همچنان به كاري كه نبايد بكنند ادامه دهند برايشان پيامدهاي طبيعي و منطقي در نظر بگيريد. كودكي كه برخلاف اخطارها شما همچنان ديوار اتاق را با ماژيك رنگ مي‌كند بايد بداند كه پيامد منطقي اين كار او را محروم شدن از ماژيك‌هايش است يا اگر كودكتان از خوردن غذا خودداري مي‌كند بايد متوجه شود كه پيامد طبيعي آن گرسنه ماندن است.
بازي نمادين را تشويق كنيدفعاليت‌هايي نظير بازي نمادين،به كودك كمك مي‌كند تا با دنياي پيرامون خود بهتر كنار بيايد خنه بازي و يا خاله بازي به بچه ها مي‌آموزد كه چگونه با ديگران ارتباط برقرار كنند. اين بازي‌ها آنان را براي زندگي دوران بزرگسالي آماده مي‌كند.
رفتار ما با كودكان بايد كودكانه و متناسب با سن آنان باشد يعني بايد نظم آموزي را در قالبي كودكانه به آنها آموخت. رسول خدا در اين باره مي‌فرمايند: «هر كس كودكي دارد بايد با او كودكانه رفتار كند» البته اين بدان معنا نيست كه به كودكان اجازه دهيم تا هر كاري كه خواستند انجام دهند، بلكه بايد رفتارمان در عين آميختگي به محبت با قاطعيت همراه باشد. كودكان يك تا سه ساله خوشحال از آزادي تازه به دست آمده مي‌خواهند هر كاري را خودشان انجام دهند و جان كلام آنها اين است كه خودم انجام مي‌دهم بنابراين بايد به آنها اجازه دهيم تا كاري را كه مي‌توانند انجام دهند درابره اين كودكان به جاي «نه» ، «نمي‌تواني» ، «دست نزن» و .... مي‌توان از روش‌هاي پيشگيرانه زير بهره گرفت:
پرت كردن حواسگفتن عبارتي مانند «ببين من چي دارم» حواس بسياري از بچه‌ها پرد مي‌كند تا با چيزي كه نبايد، دست نزنند . والدين براي پرت كردن حواس كودكشان مي‌توانند از روش‌هاي گوناگوني استفاده كنند كه نوع آن به هنر آنها در اين زمينه بستگي دارد.
جايگزيني
روش موثر ديگري براي تغيير رفتارهاي غير قابل قبول نوزادان و نوپايان، جايگزيني است. جايگزيني يعني معامله كردن با آنها و جانشين كردن رفتارهاي مورد پسند به جاي رفتارهاي ناپسند، مثلا اگر طفل شما با يك شي خطرناك بازي مي‌كند شما مي‌توانيد با دادن يك اسباب‌بازي يا چيزي كه او دوست دارد با او معامله كنيد بدون آن كه از زور استفاده كرده باشيد.
امكان انتخاب دادن
وقتي به كودكمان امكان انتخاب مي‌دهيم در واقع به صورت غير مستقيم اين پيام را به او منتقل كرده‌ايم كه برايش ارزش قائل بوده و به او در اعتماد داريم. در ضمن اين رفتار ما زمينه استقالال و خودباري را در او به وجود مي‌آورد، براي همين بهتري است به جاي آن كه بگوييد «زود باش جورابت را بپوش» از اين جمله استفاده كنيد: «دوست داري جوراب قرمزت را بپوشي يا جوراب آبي را؟»
ذخيره كردن واژه «نه» براي موارد مهم
با ايجاد محيط امن و سالم به كمك روش‌هاي بالا مي‌توان به كودكان نظم و ترتيب را آموخت. با اين حال گاهي بايد به آنها «نه» گفت. در مواقعي آنها بايد بدانند كه كارشان نادرست و اشتباه است.
نظم آموزي مناسب و صحيح بدين معناست كه به فرزندان خود ازادي عمل بدهيم تا دنيايشان را وارسي كنند و بتوانند كنجكاوي متعادلي داشته باشند. همچنين بايد توجه داشته باشيم كه كودكان در اين مرحله سني مي‌خواهند استقلال خود را به نمايش بگذارند. از اين رو، بسياري از لجبازي‌هاي آنان در اين سن، مقتضاي موقعيت سني آنهاست كه والدين بايد با تدبير و سعه صدر از روش‌هاي ياد شده استفاده كنند.
حفظ خونسردي
بسياري از كودكان وقتي خسته مي‌شوند بدخلقي مي‌كنند، و گاه با اين كار انرژي اضافي خود را مصرف مي‌كنند. در اين مواقع خونسردي خود را حفظ كنيد و بي‌جهت تابع بدخلقي آنها نشويد. سعي كنيد علت بدخلقي آنها را فهمينده و درصدد رفع آن برآييد. اما در صورت عصباني شدن شما ممكن است كودكتان به اين نتيجه برسد كه مي‌تواند از اين سلاح براي به كرسي نشاندن خواسته‌هايش استفاده كند.
چگونگي نظم آموزي به كودكان 3 تا 5 سال يا پيش دبستاني
يكي از ويژگي‌هاي كودكان پيش دبستاني، كنجكاوي درباره دنيايي است كه در آن زندگي مي‌كنند. مخلوط كردن شكر با نمك، براي كودك سه ساله‌اي كه مي‌خواهد بر دامنه اطلاعاتش بيفزايد هرگز كار عجيبي نيست. نقاشي كردن روي ديوارها براي يك كودك چهارساله اقدامي بي‌نظير براي تزيين اتاق به شمار مي‌آيد. باز كردن اشيا و لوازم براي اطلاع از چگونگي كار آنها يكي از فاليت‌هاي مورد علاقه كودكان پيش دبستاني است. كار مورد علاقه بچه‌هاي اين سن و سال كندوكاو است. اگر به كودكان پيش دبستاني برچسب «خودخواه» و «بي‌ملاحظه» بزنيم بعيد نيست كه در آينده همين گونه شوند. به جاي آن اگر خودمحوري ايشان را درك كنيم و آن را بخشي طبيعي از زندگيشان بدانيم به زودي اين مرحله را پشت سر مي‌گذارند.
نظم آموزي به كودكان پيش دبستاني، به معناي هدايت كردن كنجكاوي آنهاست تا اقدام مناسب و درست را انجام دهند. كودكان در اين سن به بازي علاقه فراوان دارند. والدين مي توانند از اين ويژگي براي نظم آموزي به آنان استفاده كنند شيطنت و بازيگوشي كودكان را در اين سن نبايد دليل بي‌ادبي آنان دانست بلكه تنها بايد كوشيد اين رفتارها به آنان صدمه‌اي نزدن و آن را هدايت كرد. رسول خدا فرموده است: «بازيگوشي و شيطنت بچه در دوران كودكي، نشان دهنده فزوني عقل او در بزرگسالي است» در اين زمينه امام كاظم نيز فرموده است: بازيگويش پسر در دوران كودكي پسنديده است، زيرا در بزرگسالي بردبار مي‌شود» براي اين كه بتوانيد كنجكاوي كودكانتان را هدايت كرده در راستاي نظم آموزي به آنان حركت كنيد، مي‌توانيد اقدامات زير را انجام دهيد.
اسباب بازي‌هاي جالب تهيه كنيدشما مي‌توانيد اسباب‌بازي‌هايي تهيه كنيد كه بتوان آنها را از هم جدا كرد و سپس به حالت اول برگرداند. اين نوع اسباب‌بازي‌ها براي كودكان اين سنين بسيار جالب توجه است كودكان شما به اسباب‌بازي‌هاي گرانقيمت الكترونيكي نيازي ندارند اين وسايل به جاي كنجاو كردن بچه هاي از ميل آنان به جستجو گري مي‌كاهند.
اشياء وسوسه انگيز را از آنها دور كنيددوركردن اشياء وسوسه انگيز به حل بسياري از مسائل كمك مي‌كند اشياء خطرناك را از دسترس كودكان دور كنيد. قفل كردن در قفسه‌هايي كه حاوي اشيا و لوازم خطرناك اند و نرده‌كشي حياطي كه در آن بازي مي‌كنند از جمله اقداماتي است كه بايد صورت گيرد.
پيامدهاي طبيعي و منطقي را در نظر بگيريد
اگر بچه‌ها برخلاف نظر شما همچنان به كاري كه نبايد بكنند ادامه دهند برايشان پيامدهاي طبيعي و منطقي در نظر بگيريد. كودكي كه برخلاف اخطارها شما همچنان ديوار اتاق را با ماژيك رنگ مي‌كند بايد بداند كه پيامد منطقي اين كار او را محروم شدن از ماژيك‌هايش است يا اگر كودكتان از خوردن غذا خودداري مي‌كند بايد متوجه شود كه پيامد طبيعي آن گرسنه ماندن است.
بازي نمادين را تشويق كنيدفعاليت‌هايي نظير بازي نمادين،به كودك كمك مي‌كند تا با دنياي پيرامون خود بهتر كنار بيايد خنه بازي و يا خاله بازي به بچه ها مي‌آموزد كه چگونه با ديگران ارتباط برقرار كنند. اين بازي‌ها آنان را براي زندگي دوران بزرگسالي آماده مي‌كند.
مطالبی دیگر از این نی نی وبلاگی
